Oznaczenia przewodów i kabli do 1 kV

Szczegóły

Nadrzędna kategoria: Artykuły

Opublikowano: piątek, 06, maj 2016 10:15

Odpowiednio oznaczone kable i przewody zapewniają szybki montaż instalacji elektrycznych i niskoprądowych oraz łatwą lokalizację odpowiedniego przewodu. Poprawne oznaczenia gwarantują bezpieczeństwo użytkowania, jak i serwisowania instalacji elektrycznej. Nie mniej ważną korzyścią wynikającą z poprawnego oznaczania kabli i przewodów jest szybkość i poprawność ich identyfikacji.

Na początek warto przypomnieć, co oczywiste jest dla większości Czytelników, o różnicy i niemieszaniu pojęć przewód – kabel, co często ma miejsce, oczywiście nie u naszych stałych Czytelników! Kabel – zgodnie z międzynarodowym słownikiem elektrotechnicznym – jest to zespół (wyrób) składający się z jednej lub kilku żył mających (lub nie) indywidualne pokrycie (izolacje, ekrany), z warstwy ochronnej (lub nie) na skręconych żyłach (izolacja rdzeniowa) oraz z osłon ochronnych przed uszkodzeniami mechanicznymi (np. kable elektroenergetyczne z powłoką ołowianą, opancerzone taśmami stalowymi z osłoną włóknistą), kabel (i przewód również) zapewnia też ochronę przed porażeniem prądem (poprzez mechaniczną osłonę) – zadanie główne kabli to trwałość i bezpieczeństwo.

Zadanie główne przewodów to pełnienie funkcji przewodzenia i także bezpieczeństwo. Pojęcie to według polskiej terminologii obejmuje wszystkie rodzaje kabli oraz przewodów izolowanych i nie¬izolowanych. W elektroenergetyce przyjmuje się, że kabel jest przewodem do zastosowań zewnętrznych (np. kabel ziemny, napowietrzny) i często posiada czarną powłokę (YKY), w odróżnieniu od często białej powłoki przewodów wewnętrznych (np. YDY). W ogólnym znaczeniu termin kabel odnosi się do samej konstrukcji, natomiast przewód do pełnionej funkcji.
W nowoczesnych instalacjach kładzie się duży nacisk na bezpieczeństwo ludzi. W związku z tym zaczęto poszukiwać coraz to nowszych rozwiązań w produkcji kabli elektrycznych. Całkiem nowym rozwiązaniem na rynku są kable bezhalogenowe.

Kable i przewody bezhalogenowe to takie, które produkowane są z materiałów niezawierających chloru, fluoru, bromu i jodu. Dla kabli i przewodów fluor i chlor mają znaczenie jako atomy w molekułach tworzyw sztucznych, np. fluorowe tworzywa sztuczne lub PVC, wzgl. brom jako składnik zespołów chroniących przed płomieniami.

Definicje
Przed zasadami oznaczania przewodów warto przypomnieć pewne definicje dotyczące przewodów i kabli. W normach PNEN 61140:2005 wersja polska – Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym – Wspólne aspekty instalacji oraz PNHD 60364441:2009 wersja polska – Instalacje elektryczne niskiego napięcia – Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa – Ochrona przed porażeniem elektrycznym, określone zostały następujące definicje:

• przewód ochronny PE to przewód przeznaczony do celów bezpieczeństwa np. ochrony przed porażeniem elektrycznym,
• przewód ochronno-neutralny PEN to przewód spełniający zarówno funkcje przewodu ochronnego PE, jak i przewodu neutralnego N,
• połączenie wyrównawcze to połączenie elektryczne pomiędzy częściami przewodzącymi w celu wyrównania potencjałów (ekwipotencjalizacji),
• połączenie wyrównawcze ochronne to połączenie wyrównawcze dla celów bezpieczeństwa (np. ochrona przed porażeniem elektrycznym),
• przewód wyrównawczy ochronny to przewód ochronny przeznaczony do połączenia wyrównawczego ochronnego, zapewniający elektryczne połączenie części przewodzących dostępnych i/lub części przewodzących obcych, powodujący wyrównanie potencjałów łączonych części. Za pomocą przewodów wyrównawczych ochronnych realizowane są połączenia wyrównawcze główne i miejscowe,
• przewód uziemiający to przewód stanowiący drogę przewodzącą lub jej część, pomiędzy danym punktem sieci, instalacji lub urządzenia a uziomem,
• zacisk połączenia wyrównawczego to zacisk umieszczony na urządzeniu lub wyposażeniu przewidziany dla połączenia elektrycznego z systemem połączeń wyrównawczych,
• zacisk połączenia ochronnego to zacisk przeznaczony dla celów połączenia wyrównawczego ochronnego,
• główna szyna wyrównawcza (uziemiająca), jest częścią układu uziemiającego instalacji, umożliwiająca połączenie elektryczne pewnej liczby przewodów w celach wyrównania potencjałów (uziemieniowych),
• część przewodząca dostępna to część przewodząca urządzenia, której można dotknąć, nie będąca normalnie pod napięciem, i która może znaleźć się pod napięciem, jeśli zawiedzie izolacja podstawowa,
• część przewodząca obca to część przewodząca nie będąca częścią instalacji elektrycznej i mogąca przyjmować potencjał elektryczny, zwykle potencjał ziemi.

Zasady oznaczania przewodów przedstawiono w wymienionych poniżej normach. Podstawowe zasady bezpieczeństwa związane ze współdziałaniem człowieka i maszyny wynikające z identyfikacji przewodów za pomocą kolorów i znaków alfanumerycznych zawarto w normie PN-EN 60446:2010 – wersja polska. Norma ta została wycofana i zastąpiona w 2011 roku wersją angielską PN-EN 60445:2011 Zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z maszyną, oznaczanie i identyfikacja
– Identyfikacja zacisków urządzeń i zakończeń przewodów, w której przedstawione zasady podstawowe i bezpieczeństwa przy współdziałaniu człowieka z maszyną, oznaczanie i identyfikacja zacisków urządzeń i zakończeń przewodów. Zakresem norma ta obejmuje identyfikację i oznaczania zacisków urządzeń takich jak rezystory, bezpieczniki topikowe, przekaźniki, styczniki, transformatory, maszyny wirujące oraz jeśli to możliwe, zestawów tych urządzeń (np. zespołów). Normę tą stosuje się również do identyfikacji zakończeń żył przewodów. Kolejną normą podejmującą tematykę identyfikacji żył w kablach i przewodach oraz przewodach sznurowych jest polska wersja normy PN-HD 308 S2:2007. W zakresie tej normy podano sposoby oznaczania żył.
Klasyfikację przewodów i kabli zawarto w polskojęzycznej normie PN-HD 361S3:2002. W normie tej podano system oznaczenia zharmonizowanych kabli i przewodów o napięciu znamionowym do 450/750 V. Przedmiotem dokumentu są wyłącznie zharmonizowane typy przewodów lub kabli. Według wspomnianej normy oznaczenia przewodów zharmonizoanych składają się z liter i cyfr zapisanych na 9 pozycjach. Symbol ten mówi nam, z czego wykonane są żyły przewodu, jakie są ich przekroje, z czego wykonana jest izolacja oraz jakie jest przeznaczenie kabla lub przewodu. W tabeli 1 zestawiono oznaczenia literowe i cyfrowestosowane wg normy PN-HD 361S3:2002.

Przykładem oznaczenia przewodu zharmonizowanego wg tabeli 1 może być przewód oznaczony symbolem:

gdzie:
Pierwsza litera – H – oznacza, że jest to przewód zharmonizowany;
Druga i trzecia cyfra – 03 – oznaczają, że jest to przewód na napięcia 300/300 V;
Trzecie oznaczenie – V – określa, że materiałem izolacyjnym jest PVC (polichlorek winylu);
Czwarte oznaczenie – V – określa, że materiałem powłokowym jest PVC;
Piąte oznaczenie – H – określa, że jest to przewód płaski podat¬ny na rozdzielanie żył;
Szóste oznaczenie – F – określa, że żyła przewodu jest giętka do odbiorników ruchomych;
Siódme oznaczenie – 3 – określa, że jest to przewód 3 żyłowy;

(...)

Robert Gabrysiak

Pełna wersja artykułu w EI 4/2016 do zakupu na portalu www.e-czasopismo.pl oraz www.magazyn-online.com